Μεροβίγγειοι

(Merovingiens). Η πρώτη χρονικά βασιλική δυναστεία της Γαλλίας, η οποία παρέμεινε στην εξουσία της χώρας από τον 5o αι. μ.Χ. έως τα μέσα του 8ου αι. μ.Χ. (752). Οι Μ. αποτελούσαν τους ηγέτες των Σαλίων Γάλλων. Το όνομά τους προέρχεται από κάποιον μακρινό πρόγονο, τον Μεροβαίο, για τον οποίο έχουν σωθεί ελάχιστες πληροφορίες και θεωρείται σχεδόν μυθικό πρόσωπο. Το ίδιο ασαφείς είναι οι πληροφορίες για τους βασιλιάδες Κλοδίονα και Χιλδέριχο A’, οι οποίοι και κυβέρνησαν κατά τα έτη 450-80. Μεγάλη ιστορική μορφή πρέπει να θεωρηθεί ο βασιλιάς Κλόβις (481-511), ο οποίος, ύστερα από μια σειρά επιτυχών επιχειρήσεων, κατόρθωσε να επεκτείνει το κράτος που προήλθε από την αρχική επικράτεια των Σαλίων Φράγκων. Κατέκτησε όλη τη σημερινή Γαλλία εκτός από τη Βρετάνη, τη Βουργουνδία και την Προβηγκία και επέβαλε στις νέες κτήσεις του τον καθολικισμό, τον οποίο δέχτηκε και ο ίδιος με βάπτιση το 496. Η ενότητα του κράτους του διασπάστηκε με τον θάνατό του, οπότε οι κτήσεις του χωρίστηκαν σε τέσσερα βασίλεια (του Μετς, του Σουασόν, του Παρισιού και της Ορλεάνης) με ηγέτες τους τέσσερεις γιους του Κλόβις. Ο Κλοθάριος A’ επανένωσε για μικρό χρονικό διάστημα τις κτήσεις του πατέρα του μετά τον θάνατο των τριών αδελφών του (558-561), οι οποίες όμως διασπάστηκαν και πάλι από τους δικούς του γιους. Από τη διάσπαση εκείνη προήλθαν τελικά τα δύο βασίλεια της Αυστρασίας (το ανατολικό τμήμα, προς το Ρεμς, με πρωτεύουσα το Μετς) και της Νευστρίας (το δυτικό τμήμα, που έλαβε την ονομασία αυτή επειδή αποτέλεσε νεότερη κατάκτηση, με πρωτεύουσα το Σουασόν). Το βασίλειο της Νευστρίας υπερίσχυσε και οι βασιλιάδες του Κλοθάριος B’ (613-629) και Δαγοβέρτος A’ (632-639) βασίλεψαν και στην Αυστρασία, αποκαθιστώντας έτσι την πολιτική ενότητα της χώρας. Μετά τον Δαγοβέρτο άρχισε η παρακμή της δυναστείας: τα δύο βασίλεια διασπάστηκαν για μία ακόμη φορά και οι Μ. εγκατέλειψαν σταδιακά την εξουσία τους στα χέρια των αυλικών και των αυλαρχών, περνώντας στο περιθώριο της ιστορίας με το όνομα νωθροί βασιλείς (rois faineants). Μεταξύ των αυλαρχών σταθεροποιήθηκαν γύρω στα 680 οι μαγιορδόμοι της Αυστρασίας, ο Εβροίνος και αργότερα ο Πιπίνος ο Εριστάλιος (d’Heristal), ο οποίος επιβλήθηκε και στις χώρες της Νευστρίας (687), παίρνοντας τον τίτλο δούκας των Φράγκων (dux Francorum). Στους μαγιορδόμους αυτούς ανήκουν και ο Κάρολος Μαρτέλος, ο νικητής των Αράβων στη μάχη του Πουατιέ (732) και ο Πιπίνος ο Βραχύς· ο τελευταίος απομάκρυνε τον τελευταίο Μ. βασιλιά Χιλδέριχο Γ’ (με τη συναίνεση των Φράγκων ευγενών και την εύνοια του πάπα) και φόρεσε το βασιλικό στέμμα το 752, σηματοδοτώντας την έναρξη της δυναστείας των Καρολιδών. Η στήλη του Νίντερντολεντορφ (7ος-8ος αι.), δείγμα μεροβίγγειας τέχνης (Landesmuseum, Βόννη). Η μεροβίγγεια χρυσοχοΐα επαναλαμβάνει θέματα της βαρβαρικής τέχνης? στη φωτογραφία, μία χρυσή πόρπη (Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας, Βρυξέλλες).